Այսօր նախադպրոցական կրթություն բաժնի սովորողներս և Մարիամ Քալանթարյանը այցելեցինք Արմավ զարգացման կենտրոն։ Մեզ դիմավորեց տնօրեն Արմենուհի Ավագյանը։ Ծանոթացանք այնտեղի մեթոդներին և պարզեցինք, որ մեր և նրանց մեթոդները գրեթե նույն են։
Տիկին Արմենուհին մեզ ցույց տվեց տարբեր զարգացնող խաղեր։ Այդ ամենը շատ հետաքրքիր էր, նաև տեսանք օրացույց որը շատ լավ էր պատրաստված երեխային գրավող և ըստ իս այդպիսի կենտրոններ պետք է շատ լինեն։
Այսօր տեսնելով սեղանի վրա դրված հայելին , ընկեր Թերեզի մոտ ծնվեց հետաքրքիր միտք և սկսեցինք պատրաստել հայելու սալիկներ։ Սալիկների վրա տպագրված է տարբեր բույսեր ։
Ամառային ճամբարի շրջանակներում ընկեր Թերեզի հետ կատարել ենք շատ հետաքրքիր և գեղեցիկ աշխատանքներ։
Կազմել նախադասություններ։
Գրական ակումբում կան շատ հետաքրքիր պատմվածքներ, ընթերցողական նախագծի շնորհիվ ես կարողացա ընթերցել ինձ գրաված պատմվածքները։ Իրականում, բոլոր պատմվածքները աչքի եմ անցկացրել, բոլորն էլ անչափ հետաքրքիր են և մտածելու տեղիք են տալիս։
Առաջին պատմվածքը որն ընթերցեցի Էրսկին Քոլդուելի <<Դանդաղ մահ>> -ն էր։ Տխուր ավարտով ստեղծագործություն, պատմվածքը գրվել է 1932 թվականին, հեղինակը ստեղծագործության մեջ ներկայացնում է Ամերիկայում ապրող գործազուրկ թափառականների գոյի կռվի մի դրվագ, երբ ապրելը չափազանց թանկ է, իսկ մեռնելն՝ արժեզուրկ․․․
Ռեյ Բրեդբերի << Ամբողջ ամառը ՝ մեկ օրում>> այս պատվածքը Վեներայում ապրող մարդկանց մասին է, որտեղ արդեն 7 տարի է ինչ առանց դադարի անձրև է գալիս։ Դասարանում փակված երեխանները ընդամենը 2տարի էին արևի երես տեսել, սակայն կար Մարգո անունով աղջիկ ով 4տարի էր տեսել արև, և երբ նա պատմում էր արևի մասին նրան չեին հավատում։ Պատմածքից ես հասկացա, որ բոլոր մարդիկ են տարբեր են, չունեն իդեալական բնավորություն, սակայն պետք է հարմարվել և փորձել ընկերանալ։
Վիլհելմ Հաուֆ << Երիտասարդ անգլիացին>> պատմվածքը ինձ շատ դուր եկավ։ Այս պատմությունը մի քաղաքի մասին էր, որտեղ ընդարձակ մասերում ապրում էին կարևոր մասնագիտություն ունեցող ժողովուրդը, իսկ նեղ և փոշոտ մասերում ապրում էին սովորական հասարակ մարդիկ: Մի անգամ այստեղ օտար երկրից կին եկավ: Նա սկսեց բոլորից առանձին ապրել, և համաձայն չէր այդ քաղաքի սովորություններին, նա շատ քիչ էր տնից դուրս գալիս, նա ինքն էր իր համար կերակուր պարտաստում, բոլոր մարդկանցից նա միայն մի ծերունուն էր ընդունում, և ամբողջ ժողովուրդը իրեն <<նորեկ>> էր անվանում, նույնիսկ իր այդտեղ ապրելուց տաս տարի հետո նրան նորեկ էին կոչում: Նա ոչ մի բանի վրա չէր ուրախանում, բայց մի անգամ, երբ այդ քաղաք մի կրկես հաճախեց իր կենդանիներով և ամենակարևոր մասնակիցով՝ օրանգ-ուտանգ տեսակի կապիկով, այդ կապիկը մարդու չափի էր և տարբեր մարդու նման բաներ էր անում: Այդ կրկեսը շրջում էր քաղաքով և բոլորին իր ներկայացումն էր ցույց տալիս, որից հետո մարդկանցից գումար պահանջում: Այդ կրկեսը մոտեցավ նորեկի պատուհանի մոտ և սկսեց իր երգը նվագել, ինչը շատ ապշելի էր, նորեկը արծաթե դրամներ վճարեց, և նույնիսկ, երբ կրկեսը դուրս եկավ քաղաքից նա իրենց հետևից գնաց:Եվ, երբ նա հետ էր գալիս իր կողքին նստած էր մի երիդասարդ տղամարդ, որին նորեկը անվանեց իր ազգականը: Բոլորին դուր էր գալիս երիտասարդը, նա շատ կիրթ էր և սիրում էր պարել: Խնդիրը նրանում էր, որ նա շատ վատ էր պարում, բայց չէր ուզում դա ընդունել: Մեկ-մեկ նա սկսում էր իրեն կասկածելի պահել, ինչից հետո ծերունին իր փոխկապը ձգում էր և նա նորից հանգստանում էր:Ծերունին տանում էր իրեն սուրճ խմելու և այլ տարբեր տեղեր, և նա ակնոցներ էր հագնում ու սկսում տարբեր խելացի բաներ խոսել: Բայց մի դեպքի պատճառով ժողովուրդը պատահականորեն հասկացավ, որ երիտասարդը օրանգ-ուտանգ կապիկն էր, և այդ ծերունին միայն ուզում էր հասկացնել ժողովրդին, որ անպայման չէ, որ բոլորը իրենց կանոններով ապրեն:
ՍԻՆՅԻՏԻՐՈ ՆԱԿԱՄՈՒՐԱ«Դղյակ տանող Ճանապարհը» պատմվածքը մի աղջկա մասին էր, որի ծնողները իրենց ամբողջ կյանքը անցկացրել էին դղյակներ փնտրելով, և երբ աղջիկը մեծանում է նա էլ է սկսում դղյակ տանող ճանապարհներ որոնել, և այդպես կորցնում է իր ամբողջ կյանքը, որը կարող էր վայելել։ Պատմվածքից հասկացա, որ պետք է ապրել այս օրվա օրով, քանի որ ժամանակն անցնում է և օրերը ետ չենք կարող բերել, պետք է պարզապես վայելել մեզ տրված կյանքը։
Ավետիք Իսահակյան <<Անհաղթ Խալիֆան>> պատմվածքի իմաստը այն է, որ Խալիֆան ուզում էր, որ մարդիկ ուրախ ապրեն, պատերազմների փոխարեն լիներ երգ ու պար։ <<Անհաղթ>> մականունը ստացավ քանի որ մինչև կյանքի վերջ հրաժարվեց պատերազմ սկսելուց։ Խալիֆան հետաքրքիր, բարի, ուներ տարբերվող արժեքներ։ Նրա անունը միգուցե մոռացված է, բայց արարքները դժվար թե։
Մինչ սկսել ուսումնասիրել հոդերը, անհրաժեշտ է նշել, որ դրանք լինում են արական (maschile) և իգական (femminile), որոնք իրենց հերթին լինում են եզակի ու հոգնակի: Չմոռանանք նաև, որ հոդը միշտ ցանկացած գոյականի կամ բառի հետ դրվում է, այն միայն կարող ենք չդնել այն դեպքում, երբ թվարկում ենք բառերը:
Որոշյալ հոդը օգտագործվում է այն գոյականից առաջ, որը մեզ ծանոթ է։
Օրինակներ՝
Իտալերենում կա 2 արական որոշյալ հոդ՝ il-ը և lo-ն:
(singolare) il → i (plurale)
(singolare) lo → gli (plurale)
Lo նախդիրը դրվում է այն բառերի հետ, որոնք սկսվում են z, s, x, ps, pn, gn, y տառերով:
– s + consonante → lo sport (gli sport), lo studente (gli studenti)
– p + s , p + n → lo psicologo (gli psicologi), lo pneumatico (gli pneumatici)
– g + n → lo gnomo (gli gnomi), lo gnocco (gli gnocchi)
– z → lo zucchero (gli zuccheri), lo zaino (gli zaini)
– y → lo yoga (-), lo yogurt (gli yogurt)
Lo որոշյալ նախդիրը, երբ դրվում է արական գոյականների հետ, որոնք սկսվում են ձայնավոր տառերով, դառնում է l’ ՝ -օ տառի սեղման շնորհիվ:
Օրինակներ՝
il ragazzo – i ragazzi
il quaderno – i quaderni
il cane – i cani
lo studente – gli studenti
lo sport – gli sport
lo psicologo – gli psicologi
lo pneumatico – gli pneumatici
lo gnomo – gli gnomi
lo gnocco – gli gnocchi
lo zucchero – gli zuccheri
lo zaino – gli zaini
lo yogurt – gli yogurt
l’amico – gli amici
l’albero – gli alberi
Նախդիրն է la-ն, որը հոգնակիի դեպքում դառնում է le:
(singolare) la → le (plurale)
Երբ la որոշյալ հոդը օգտագործվում է ձայնավորով սկսվող բառերի հետ, ապա վերածվում է l’-ի:
Օրինակ՝
la cusina – le cusine
la matita – le matite
la pagina – le pagine
la mamma – le mamme
la palla – le palle
la ragazza – le ragazze
l’amica – le amiche
l’arte – le arti
Անորոշ նախդիրները օգտագործվում են այն գոյականների հետ, որոնք մեզ անծանոթ են: Դրանք ևս լինում են արական և իգական:
Արական սեռի անորոշ նախդիրները 2-ն են՝ un և uno:
Un-ը կարող ենք օգտագործել և՛ ձայնավորների, և՛ բաղաձայնների հետ:
– vocale → un amico, un albero
– consonante → un telefono, un libro
Uno-ն օգտագործվում է այն գոյականների հետ, որոնք սկվում են՝
– s + consonante → uno sport, uno studente
– p + s, p + n → uno psicologo, uno pneumatico
– g + n → uno gnomo, uno gnocco
– z → uno zaino
– y → uno yogurt
Իգական անորոշ հոդը una-ն է (una strada, una casa, una zanzara), որն օգտագործվում է բաղաձայնների հետ, իսկ ձայնավորի հետ օգտագործվելիս վերածվում է un’-ի (un’amica, un’ora):
il ragazzo – տղան
la ragazza – աղջիկ
il quaderno – տետրը
il cane – շունը
lo studente – ուսանողը
lo pneumatico – անվադողը
lo gnomo – թզուկը
lo gnocco – սմբուկը
lo zucchero – շաքարը
lo zaino – ուսապարկ
l’amico – ընկերl’albero – ծառը
la cusina – զարմուհին
la matita – մատիտը
la pagina – էջը
la palla – գնդակը
un libro – գիրք
una strada – փողոց
una casa – տուն
una zanzara – մոծակ
un’ora – մեկ ժամ
Առաջադրանք
1.le statue greche sono perfette.
2. Mario ha preparato lo zaino ieri sera.
3. gli gnomi invadono i giardini.
4. Piccolo e brutto è lo gnomo.
5. Tu sei la persona che cercavo.
6. I giornali arrivano la mattina presto.
7. Stamattina non ho ancora letto il giornale.
8. Sì, gli zii son già venuti
9. ma non I loro figli.
10. Chi te l’ha chiesto di comprare il pane?
11. Mi piacciono molto I colori dell’autunno.
12. l’ uva serve a fare il vino.
Իտալերենում գոյական անունը լինում է երկու տեսակի՝ արական և իգական, որոնք էլ իրենց հերթին կարող են լինել եզակի ու հոգնակի:
Արական սեռի բառերը վերջանում են հիմնականում o տառով, իսկ որոշ դեպքերում` e տառով: Թեպետ երկու դեպքում էլ այդ տառերը հոգնակիի դեպքում վերածվում են i-ի:
Օրինակ՝
(տղա) ragazzo – ragazzi
(գիրք) libro – libri
(ուսանող) studente – studenti
Իգական սեռի բառերը վերջանում են հիմնականում a, իսկ որոշ դեպքերում` e տառով: Հոգնակիի վերածելու դեպքում a տառը փոխվում է e-ի, իսկ e-ն i-ի:
Օրինակ՝
(աղջիկ) ragazza – ragazze
(պայուսակ) borsa – borse
(տուն) casa – case
(դասարան) classe – classi
quaderno – տետր (i quaderni)
matita – մատիտ (matite)
chiave – բանալի (chivai)
pena – գրիչ (pene)
insegnante – դասավանդող (insegnanti)
pagina – էջ (pagine)
Վերը նշված բառերը պատկանում են եզակի թվին, դրանք դարձրե՛ք հոգնակի:
Գործնականում օգտագործվում են նաև 5 տառեր (օտարերկրյա ծագմամբ):
x — կարդում ենք ICSk — կարդում ենք cappa
w — doppia vu
y — ipsilon / i greca
j — i lunga
Եկեք ծանոթանանք մի քանի բառերի և դրանց թարգմանությանը.alba – լուսաբացbòtte – հարվածներscòpo – նպատակ, մտադրությունbambina – աղջիկdònna – կինmatita – մատիտfèsta – տոն
paròla – բառléttura – ընթերցանությունónore – պատիվriposó – հանգիստbéné – լավlettéra – տառsòrte – ճակատագիրséttimana – շաբաթscolaro – աշակերտintiero / intero – ամբողջnuotare – լողալnotare – նշումներ կատարել, նկատելvotare – քվեարկել, երդվելurlio – ճիչ, կանչpaura – վախ
c + a, o, u = կարդում ենք — k (կ) — [cane – շուն, casa – տուն, cuore – սիրտ]
C + h + i = կարդում ենք — (կ) — [chiesa – եկեղեցի, chiave – բանալի]
c + i, e = կարդում ենք — (չ) — [cena – ընթրիք, cibo – սնունդ, cipolla – սոխ]
c + i, a, o = կարդում ենք — (չ) — [ciao – բարև / հաջող, cielo – երկինք]
g + a, o, u = կարդում ենք — (գ) — [gatto – կատու, guerra – պատերազմ, gusto – ճաշակ]
gh + i, e = կարդում ենք — (գ) — [Margherita]
sc + h + e, i = կարդացվում է — (սկ ) — [maschile – արական, schema – սխեմա, scherzo – կատակ, scuola – դպրոց]
gli — կարդացվում է — (լь) [moglie – կին, voglia – ցանկություն]
gn — (նь) — [bisogno – կարիք, spagnolo – իսպանացի]
s — բառասկզբում կարդացվում է (ս) — [sedia – աթոռ]
s — կարդացվում է (զ) եթե գտնվում է 2 ձայնավորի միջև — [mese – ամիս, riso – բրինձ]
s — b, d, g, l, m, n, r, v բաղաձայներից առաջ կարդացվում է (զ)
ss — կարդացվում է (ս) — [cassa – կանխիկ, spesso – հաճախ]
s + c = (շ) — [pesce – ձուկ, uscita – ելք]
z — բառասկզբում կարդացվում է (ձ) — [zero – զրո, zona – գոտի]
zz — կարդացվում է (ց) — [ragazza – աղջիկ, ragazzo – տղա, piazza – քառակուսի, pazzo – խելագար]
z — կարդացվում է (ց) -ia, -ie, -io առաջ — [grazie – շնորհակալություն]
z — կարդացվում է (ձ) –izzare սուֆիկսի դեպքում — [ipotizzare – ենթադրել]
z — կարդացվում է (ց) -anza, -enza, -ezza, -zione սուֆիկսների դեպքում — [lezione – դաս, zitto – լուռ]
q — կարդացվում է (կ), այն միշտ հանդիպում է բառասկզբում` “u” տառի կապակցությամ — [qui – այստեղ, questo – այս]
cq — կարդացվում է (կկ) – միշտ միասին են գրվում
h — տառը բառամիջում չի կարդացվում, օգտագործում ենք c, g տառերի արտասանությունը փոխելու համար և գործածում ենք avere բայի (ho, ha…)ու ձայնարկությունների մեջ (oh, ah… )
Պահանջ՝ այս նոր բառերի օգնությամբ կազմում եք նախադասություններ, դաս 3֊ ի բառերը օգտագործելով ևս։
Հետաքրքիր փաստեր հեռախոսների մասին։
PowerPoint-ով դուք կարողեք տարբեր ձևերի սլայդներ պատրաստել , նաև կարող եք ձայնագրել և տեղադրել սլայդի վրա , եթե կցանկանաք ):
PowerPoint -ում կա Save և Save as կոճակները ՝
Save – պահում է որպես սլայդ, ինչու է այդպես պահպանում , որպեսզի հետո կարողանաք ուղղել սխալները կամ փոփոխություն կատարել :
Save as –պետք է ընտրել ,կամ որպես շոու ,կամ PDF ֆայլ կամ էլ միանքամից save as , ինչպես կցանկանաք (պահպանում է ամբողջությամբ)։
LUCIA: Io sono Lucia. Tu chi sei?
Ես Լյուսիան եմ: Իսկ դու?
LIN: Io sono Lin.
Ես Լինն եմ։
LUCIA: Tu sei straniero?
Օտարերկրացի եք?
LIN: Si, io sono straniero.
Այո ես օտարերկրացի եմ։
LUCIA: Tu sei studente?
Ուսանող եք?
LIN: Si, io sono studente.
Այո ես ուսանող եմ։
Io sono … – Ես …
Straniero – արտասահմանցի, օտարերկրացի
Studente – ուսանող
Իտալերեն դիալոգ։ Di dove sei? /Non
ANNA: Tu sei Italiana?
Դու իտալացի ես?
PAOLA: No, non sono Italiana. Sono brasiliana. E tu di dove sei?
Ոչ ես իտալացի չեմ բրազիլացի եմ․ դու որտեղից ես?
ANNA: Io sono italiana. E lui chi è?
Ես իտալացի եմ․ իսկ ով է նա?
PAOLA: Lui è Carlos.
Նա Կառլոսն է։
ANNA: È brasiliano?
Բրազիլացի է?
PAOLA: No, lui non è brasiliano. È cubano.
Ոչ նա բրազիլացի չէ Կուբայից է։
Di dove sei? – Ծագումով որտեղի՞ց ես
Վերհիշենք lui-ի և lei-ի տարբերությունը: Երկու բառերն էլ միակերպ են թարգմանվում՝ նա, բայց տարբերությունը սեռի մեջ է: Lui-ով վերագրում ենք տղաին, իսկ lei-ով՝ աղջկան:
Սովորենք նաև e-ի և è-ի տարբերությունը: È-ն օժանդակ բայ է՝ է-ն, որը օգտագործում ենք, երբ խոսքը նա-ի մասին է, իսկ e-ն նշանակում է “և”:
Տեղադրել բաց թողնված տառերը:
Օրինակ՝ 7 – SETTE
1 – UNO
5 – CINQUE
6 – SEI
9 – NOVE
3 – TRE
0 – ZERO
8 – OTTO
2 – DUE
4 – QUATTRO
10 – DIECI
Ռուսթավ (վրացերեն՝ რუსთავი), քաղաք Վրաստանի հարավային մասում, Քուռ գետի ափերին, 25 կիլոմետր հեռավորության վրա Թբիլիսիից։ Հայկական աղբյուրներում քաղաքը երբեմն կոչվում էր Ոստան քաղաք։ Ըստ լեգենդի՝ հին Ռուսթավ քաղաքը հիմնադրել է վրացիների նախահայր Քարթլոսի այրին և ի սկզբանե Բոստան Քալաքի անվանում է ստացել: Քաղաքի հիմնադրման իրական թվականը անհայտ է, սակայն արդեն մ.թ. IV — V դարերում այստեղ կար բերդ, տաճար և ոռոգիչ ջրանցքներ։ Քաղաքը ապրել է իր ծաղկման շրջանը Թամար թագուհու օրոք։ Մոտավորապես 1236 թվականին քաղաքը ամբողջությամբ ավերել են մոնղոլները: Նոր քաղաքը հիմնադրված է եղել 1948 թվականին հին Ռուսթավի սկզբնական վայրի մոտ, քանի որ կառուցվում էր խոշոր մետաղագործական գործարան։
Դրոշ՝
Զինանշան՝
Ֆլորա Աճեմյան 