Posted in Բնագիտ. բնության հետ ծանոթացման մեթոդիկա

Էկոլոգիական կրթության դերը նախադպրոցական մանկության մեջ

Նախադպրոցական տարիքը կյանքի լուսավոր, յուրահատուկ էջ է, և առջևում մեծանալն ու անկախ կյանքն է: Մենք՝ մանկավարժներս, ձգտում ենք օգնել երեխաներին մտնել իրական ժամանակակից աշխարհ և ճանաչել այն, ծանոթացնել նրանց համամարդկային արժեքներին, սովորեցնել նրանց լինել հմուտ, կարողանալ իրական գործնական կապերի մեջ մտնել մեծերի և հասակակիցների հետ: Դա անելու համար մենք մեր աշխատանքում օգտագործում ենք տարբեր տեսակի գործողություններ՝ խաղ, դիտում, փորձարկում և այլն։ Գործունեություններից մեկը բնության, շրջակա միջավայրի նկատմամբ արժեքային վերաբերմունքի դաստիարակումն է, այսինքն՝ էկոլոգիական դաստիարակությունը։ Մենք նախադպրոցականների մեջ սերմանում ենք այնպիսի արժեքներ, ինչպիսիք են՝ հայրենի հողը, պահպանված բնությունը. Երկիր մոլորակ; բնապահպանական իրազեկում. Բնության էկոլոգիական վիճակի խնդիրը ներկայումս շատ արդիական է։ Այս խնդիրը սրվել է տնտեսության էկոլոգիապես անգրագետ կառավարման և բնության նկատմամբ անպատասխանատու վերաբերմունքի պատճառով։

Նախադպրոցական բնապահպանական կրթության հիմնական խնդիրը մեզ շրջապատող աշխարհի նկատմամբ ճիշտ, հարգալից վերաբերմունքի սերմեր ծնելն է: Բնությունը կենդանի, զգայուն, շատ բարդ համակարգ է. նույնիսկ մեր ամենահանգիստ քայլը նրա համար շոշափելի է: Մեզանից յուրաքանչյուրից է կախված, թե ինչ կմնա այս աշխարհում գալիք սերունդների համար: Երեխաները ապագա մեծահասակներ են: Պետք է ներդնել երեխաների մտքերը՝ հասկանալով, որ բոլոր կենդանի էակների համար պատասխանատվությունը կրում է յուրաքանչյուր մարդ: Յուրաքանչյուր բույս, յուրաքանչյուր կենդանի հսկայական դեր է խաղում ցանկացած էկոհամակարգում, ինչը նշանակում է, որ այն անգնահատելի է ողջ բնության համար: Մարդն ինքը բնության մի մասն է։ Բնապահպանական կրթության էությունը ոչ միայն բնության և մարդու մասին գիտելիքների փոխանցումն է որպես շրջապատող աշխարհի առարկա, այլ նաև դրդապատճառների ձևավորումը, որոնք ուղղված են բնության և մարդու գործողություններին դեպի մարդասիրական հարաբերություններ բնության և իր հետ: Բնապահպանական կրթությունը նպատակաուղղված է Երկրի վրա կյանքը ներկա և ապագա սերունդների համար պահպանելու գիտակցված գործունեությանը: Մենք միշտ դիմում ենք խաղալու մեր աշխատանքում՝ և՛ դիդակտիկ, և՛ հետազոտական: Դրանք նախադպրոցական տարիքի երեխաների բնապահպանական կրթության անբաժանելի մասն են: Իրենց բովանդակությամբ դրանք մատչելի են, արտահայտիչ և ուսանելի։ Այս խաղերը առաջացնում են մտքի ակտիվ աշխատանք, նպաստում են հորիզոնների ընդլայնմանը, շրջապատող աշխարհի մասին պատկերացումների պարզաբանմանը և բնապահպանական գրագիտության բարձրացմանը: Բնապահպանական խաղերը կրթական այլ գործիքների հետ համատեղ հիմք են հանդիսանում ներդաշնակ զարգացած, ակտիվ անհատականության ձևավորման համար: Կարևոր է հասկանալ բնական միջավայրի եզակի արժեքը և բնապահպանական պատասխանատվության ձևավորումը: Մանկապարտեզը պետք է դիտարկել որպես սոցիալական կարևորագույն հաստատություն, որը սոցիալականացման այլ սուբյեկտների հետ փոխազդեցության պայմաններում ստեղծում է անհրաժեշտ պայմաններ էկոլոգիական, մտավոր, սոցիալական։

Posted in Բնագիտ. բնության հետ ծանոթացման մեթոդիկա

Էլեկտրականացում — նախագիծ

Տևողությունը. 4 շաբաթ

Մասնակիցներ ՝ 5 տարեկաններ

Դաստիարակ ՝ Էլյա Գրիգորյան

Դաստիարակի օգնական ՝ Անահիտ Մարգարյան


Թեմայի նպատակները
Երեխաները

  1. Կհարստացնեն իրենց բառապաշարը
  2. Կաշխատեն՝ համագործակցելով, միմյանց աջակցելով և նոր մտքեր
    առաջարկելով:
  3. Ձեռք կբերեն գործնական հմտություններ՝ կապված էլեկտրաէներգիայի
    պահպանման և անվտանգ օգտագործման հետ:

Պարապմունք 1. «Ինչպե՞ս է էլեկտրականությունը հասնում մեր տուն»

Պարապմունքի նպատակները
Երեխաները

  1. Կսովորեն էլեկտրաէներգիայի հետ առնչվող բառեր. էլեկտարաէներգիա,
    էլեկտրակայան, բարձրավոլտ լարեր, անջատիչ, գեներատոր, հաշվիչ և այլն:
  2. Կարտահայտեն իրենց կարծիքները:
  3. Կսովորեն, թե ինչպես է էլկետրաէներգիան հասնում իրենց տուն:

Անհրաժեշտ նյութեր
• Ա4 չափսի թեմատիկ 5 գունավոր նկարներ

Պարապմունքի ընթացքը
Երեխաները նստած են սեղանների շուրջ: Դաստիարակը նույնպես կարող է նստած
լինել: Դաստիարակը ցուցադրում է # 1 և # 3 նկարները բոլոր երեխաների համար
տեսանելի տեղում:

Խթանման փուլ
Դաստիարակը ցույց է տալիս 1-ին նկարը և հարցնում է երեխաներին.

  • Երեխաներ, ձեր կարծիքով ի՞նչ է սա:

Դաստիարակը ժամանակ է տալիս, որ զույգերը իրար հետ խոսեն և հետո 2-3 երեխա
պատասխանեն հարցին: Խրախուսեք, որ երեխաները հիմնավորեն իրենց
պատասխանները: Աշխատանքի ընթացքում դաստիարակը մոտենում է
զույգերին`փոքրերին աջակցելու և/կամ ընթացքին հետևելու համար: Փոքր տարիքի
կամ դժվարացող երեխաները կարող են պատմել իրենց պատմությունը
դաստիարակին: Աշխատանքի տևողությունը՝ 3-4 րոպե:
Նույն աշխատանքը կատարել # 3 նկարի հետ:

Իմաստի ընկալման փուլ
Դաստիարակ — Հիմա ես ձեզ կպատմեմ, թե ինչպես է ստեղծվում էլեկտրականությունը և
ինչպես է հասնում մեր տները:

Ընթերցանության նյութ դաստիարակի համար
Էլեկտրականություն կարելի է ստանալ քամուց, ջրից, արևից, գազից, ածուխից և ուրիշ
բաներից: Երբ տանը միացնում ես անջատիչը՝ լույսը միանգամից վառվում է, բայց
էլեկտրականությունը երկար ճանապարհ է անցնում, որ հասնի ձեր տուն: Իրականում
էլեկտրակայանը, որտեղ արտադրվում է էլեկտրականությունը, կարող է ձեր տանից մի
քանի հարյուր կիլոմետր հեռու լինել: Բոլոր այն սյուները և լարերը, որ դուք տեսնում եք
ճանապարհներին և ձեր տների մոտ՝ էլեկտրական լարեր են: Մեր երկրի բոլոր
էլեկտրակայանները իրար հետ կապված են էլեկտրական լարերով: Եթե մի
էլեկտրակայան չի հասցնում այնքան էլեկտրաէներգիա արտադրել, որ մարդիկ իրենց
տները տաքացնեն կամ լուսաորեն, ապա մեկ այլ էլեկտրակայան ուղարկում է
անհրաժեշտ էլեկտրաէներգիան:

Նկար 1

Էլեկտրակայաններում էլեկտրականությունը
ստեղծվում է շատ մեծ գեներատորների
միջոցով: Էլեկտրակայանների մեծ մասն
էլեկտրաէներգիա ստանալու համար
օգտագործում է ածուխ: Որոշ
էլեկտրակայաններ օգտագործում են բնական
գազ, ջուր, քամու ուժը կամ արևը:

Նկար 2

Էլեկտրականությունը ճանապարհորդում է
բարձր լարման էլեկտրահաղորդման գծերի
միջոցով, որոնք տարածված են ամբողջ
երկրով մեկ:

Նկար 3

Բաշխիչ գծերի միջոցով հոսանքը հասնում
է ձեր համայնք/գյուղ/քաղաք, որպեսզի
հնարավոր լինի հոսանքը օգտագործել մեր
տներում:

Նկար 4

Երբ հոսանքը հասնում է մեր տները, այն
անցնում է հաշվիչի միջով, որ հաշվի, թե
ինչքան հոսանք է օգտագործում մեր
ընտանիքը:

Նկար 5

Էլեկտրականությունը պատերի միջով
անցնող լարերով տարածվում է ամբողջ
տնով մեկ:

Դաստիարակը հարցնում է երեխաներին.

  • Ի՞նչն էր քեզ համար ամենահետաքրքիրը:
  • Կա՞ր մի բան, որ դու արդեն գիտեիր:
    Երեխաների պատասխանները լսելուց հետո կատարել առաջադրանքները:

Արդյունք ՝

Posted in Բնագիտ. բնության հետ ծանոթացման մեթոդիկա

Կենդանիներ — նախագիծ

Անվանում։ Կենդանիների ճանաչում

Նպատակ—ճանաչել և տարբերել գիշատիչ և ընտանի կենդանիներին։ Ճանաչել կենդանիներին իրենց ձայներով։

Մասնակիցներ — 5 տարեկաններ

Ժամանակ։ 25/11/2021

Դաստիարակ — Էլյա Գրիգորյան

Խնդիրներն ու ընթացքը`
Երգերի, ասիկների, հեքիաթների միջոցով ծանոթանում ենք կենդանիների հետ, համացանցից գտնում , նայում, ուսումնասիրում ենք կենդանիների և թռչունների նկարները, փորձում ենք տարբերել ընտանի և վայրի կենդանիներին, բնութագրում ենք թռչուններին ու կենդանիներին:

1.Երեխաները պատմում են իրենց սիրած կենդանիների մասին։

2.Նայում են տեսանյութ որից հետո փակելով աչքերը փորձում են գուշակել կենդանու անունը ձայնով։

3.Խաղում ենք իմ հորինած խաղը `թզուկ հսկա փոփոխված տարբերակով ` եթե կենդանին ընտանի է երեխաները հսկա են դառնում, եթե գիշատիչ են դառնում են թզուկներ։

Երգում են`

«Գնացեք տեսեք»

Գնացեք տեսեք` ով է կերել թուփը,
Գնացին տեսան` այծն է կերել թուփը:
Այծն ու թուփը,
Թուփն ու այծը,
Ձեզ` բարեկենդան,
Մեզ՝ բարի զատիկ:

Գնացեք տեսեք` ով է կերել այծը,
Գնացին տեսան` գայլն է կերել այծը:
Գայլն ու այծը,
Այծն ու թուփը,
Ձեզ` բարեկենդան,
Մեզ՝ բարի զատիկ:

Գնացեք տեսեք` ով է կերել գայլը,
Գնացին տեսան`արջն է կերել գայլը:

Արջն ու գայլը,
Գայլն ու այծը,
Այծն ու թուփը,
Ձեզ` բարեկենդան,
Մեզ՝ բարի զատիկ:

Գնացեք տեսեք` ով է կերել թուփը,
Գնացին տեսան` այծն է կերել թուփը:
Այծն ու թուփը,
Թուփն ու այծը,
Ձեզ` բարեկենդան,
Մեզ՝ բարի զատիկ:

Գնացեք տեսեք` ով է կերել այծը,
Գնացին տեսան` գայլն է կերել այծը:
Գայլն ու այծը,
Այծն ու թուփը,
Ձեզ` բարեկենդան,
Մեզ՝ բարի զատիկ:

Գնացեք տեսեք` ով է կերել գայլը,
Գնացին տեսան`արջն է կերել գայլը:

Արջն ու գայլը,
Գայլն ու այծը,
Այծն ու թուփը,
Ձեզ` բարեկենդան,
Մեզ՝ բարի զատիկ:

Օգտագործվող նյութեր ՝

Արդյունք —

https://youtu.be/Homh5pbiF-s

https://youtu.be/JgpJR3GVeK0

https://youtu.be/clSVZGlXjqs

Posted in Բնագիտ. բնության հետ ծանոթացման մեթոդիկա

Երեխաների էկոլոգիական և բնագիտական դաստիարակությունը

Երեխաների էկոլոգիական և բնագիտական դաստիարակությունը մանկավարժության մի ուղղություն է, որը կազմավորվել է վերջին տարիների ընթացքում և փոխարինել է ավանդական, բնության հետ ծանոթացման ծրագրերը։ Ի տարբերություն այդ ավանդական մեթոդների, որտեղ երեխային սովորեցնում էին անվանել և տարբերել բնության օբյեկտները՝ որտեղ երեխաները սովորում էին տեսնել բնության որոշ առանձնահատկություններ ՝ արտաքին տեսքը, կենդանիների վարքագիծը, բույսերի աճի պայմանները, դրանց խնամքը և այլն,նոր մեթոդները առաջացան առաջին հերթին մարդու և բնության փոխազդեցության և էկոլոգիական խնդիրների բարձրացման շնորհիվ։ Երկրագունդ մոլորակի վրա կյանքի պահպանման խնդիրը ուղակիորեն կապված է մարդու և բնության փոխհարաբերություններից։ Այսպիսով մարդկությունը պետք է հոգ տանի բնական միջավայրի պահպանության մասին ինչը թույլ կտա գոյատևել մարդկությանը։ Այդպիսի անցումը հնարավոր է մարդու և բնության փոխհարաբերությունների ձևավորման նոր տեսակի դեպքում։
Նախադպրոցական տարիքի երեխաների էկոլոգիական դաստիարակությունը ունի կարևոր դեր, քանի որ այդ տարիքում ներդրվում են անձի էկոլոգիական մշակույթի հիմքերը։ Էկոլոգիական դաստիարակության արդյունքը դա անձի էկոլոգիական մշակույթի և բնության հետ գրագետ փոխհարաբերությունների համադրություն է։ Դա բնության մասին գիտելիքն է, բնության պահպանության ռեալ հմտություններն են, ինչպես առօրյայում, այնպես էլ այլ գործունեության ժամանակ։ Էկոլոգիական և բնագիտական դաստիարակության հիմնական խնդիրներն են ՝

  1. Երեխայի մոտ էկոլոգիական գիտակցության ձևավորումը։
  2. Գործնական հմտությունների զարգացում բնության տարատեսակ գործունեության մեջ (այդ գործունեությունը պետք է կրի բնապահպանական բնույթ)։Այդ գործունեության ընթացքում երեխաները սովորում են ստեղծել կենդանական և բուսական աշխարհի համար համապատասխան բարենպաստ պայմաններ։ Կարևոր է համարվում նաև, որ երեխան սովորի կանխատեսել վնասակար գործունեության հետևանքները ,ինչպես ճիշտ վարվել բնության մեջ, պահպանել առանձին կենդանի օրգանիզմների և համակարգերի գոյությունը։
  3. Բնության հանդեպ բարիադրացիական վերաբերմունքի դաստիարակություն։ Էկոլոգիական գիտելիքների պաշարը թույլ է տալիս երեխաներին ձևավորել համապատասխան վարվելակերպ։ Այդ գիտելիքներում կարևոր դեր է խաղում բնության օրենքների մասին հասանելի ձևով տրամադրված գիտելիքները։ Մանկավարժը պետք է կարողանա արթնացնել երեխաների մոտ կարեկցանքի, սիրո, հոգատարության, ինչպես նաև ուրախության և հիացմունքի զգացողություններ բնության հետ առնչվելիս։ Ոչ պակաս կարևոր է նաև սովորեցնել երեխային գնահատել իր սեփական, իր հասակակիցների, մեծերի արարքների վերաբերյալ գնահատման ունակությունը։

Էկոլոգիական մշակույթի կարևոր մաս է կազմում երեխաների կողմից կենդանի և անկենդան աշխարհի միասնության և փոխկապվածության գաղափարի ընկալումը։ Անկենդան բնությունը ներկայանում է որպես կենդանի օրգանիզմների պահանջների բավարարման աղբյուր։ Օրինակ ՝ կենդանի և անկենդան աշխարհի կապը արտահայտվում է նաև տարբեր օրգանիզմների հարմարեցման մեխանիզմի միջոցով (ձկները ապրում են ջրի տակ։ Նրանց բնակության միջավայրը ջուրն է, ինչը նաև պայմանավորված է ձկների կառուցվածքով և կյանքի պայմաններով)։

Posted in Բնագիտ. բնության հետ ծանոթացման մեթոդիկա

Բնագիտություն և մեթոդիկա

Կաթնասուններ

Կաթնասունները այն կենդանիներն են որոնք իրենց ձագերին կերակրում են կաթով: Կաթնասունները կարևոր դեր ունեն մարդու կյանքում քանի որ հանդիսանում են սննդի կարևոր աղբյուր,  օգտագործվում են որպես փոխադրամիջոց ` օրինակ ձիու կամ էշի միջոցով մարդիկ կարող են այս գյուղից հասնեն մյուս գյուղ։ Օգտագործվում են նաև որպես ընտանի կենդանիներ։ Օրինակ դուք տանը ի՞նչ կենդանի եք պահում։ Կաթնասունները տարածված են ամբողջ աշխարհում և հանդիպում են ամենուրեք։ Նրանց մեծամասնության մարմինը կազմված է գլխից, պարանոցից, մարմնից պոչից, թաթերից։ Օրինակ ձեզ հետաքրքիր չէ՞ ընձուղտի երկար պարանոցը, որը նրան հնարավորություն է տալիս սնվել ծառերի գագաթների տերևներով։

Խաղ 1

Խաղավարը կանգնում է կենտրոնում այնուհետև ասում է կենդանիների անունները կաթով սնվող կենդանիների անունները լսելով երեխաները կանգնում են, իսկ մսով սնվող կենդանիների անունները լսելով կանգնում են։

Խաղ 2

Երեխաները թվարկում են կաթնասուն կենդանիների անուններ և փորձում տվյալ կենդանու ձայնը նմանակել։